Czas czytania: 5 minut
Gen. Baszak był uczestnikiem wielu znaczących akcji wojennych, w tym bitwy pod Pszczyną we wrześniu 1939 roku oraz spektakularnej operacji "Most III". Był także oficerem Armii Krajowej i więźniem okresu stalinowskiego. Jego życie to przykład niezłomności i poświęcenia dla kraju.
Młodość i służba wojskowa
Urodzony w Woli Gręboszowskiej Zdzisław Baszak już w młodości wykazywał cechy lidera. Po maturze w II Gimnazjum im. Jana Tarnowskiego w Tarnowie, wstąpił do Dywizyjnego Kursu Podchorążych Piechoty w Krakowie. Choć początkowo miał wątpliwości co do kariery wojskowej, wybuch II wojny światowej zmienił jego plany.
Wrzesień 1939 i bitwa pod Pszczyną
We wrześniu 1939 roku dowodził plutonem ckm w 16. Pułku Piechoty 6. Dywizji Piechoty. Podczas bitwy pod Ćwiklicami jego oddział został niemal doszczętnie zniszczony przez niemieckie czołgi. Baszak i jeden żołnierz przeżyli tę masakrę. Po kapitulacji dywizji odmówił złożenia broni i uniknął niewoli.
Działalność konspiracyjna
Już w listopadzie 1939 roku zaangażował się w działalność Służby Zwycięstwu Polski, przyjmując pseudonim "Pirat". Organizował struktury konspiracyjne na terenie Dąbrowy Tarnowskiej. Po ucieczce przed aresztowaniem przez Niemców, kontynuował walkę, angażując się w akcje dywersyjne i sabotażowe.
Operacja "Most III"
Najbardziej znaną akcją z jego udziałem była operacja "Most III" w nocy z 25 na 26 lipca 1944 roku. Celem misji było przetransportowanie do Londynu części rakiety V2 oraz ważnych osobistości Polskiego Państwa Podziemnego. Dzięki determinacji i szybkim decyzjom Baszaka, operacja zakończyła się sukcesem, mimo licznych trudności.
Okres powojenny i represje
Po wojnie próbował rozpocząć normalne życie, studiując na Akademii Handlowej w Krakowie. Jednak w lutym 1948 roku został aresztowany przez władze komunistyczne i skazany na 6 lat więzienia za rzekome przestępstwa polityczne. Po zwolnieniu miał trudności ze znalezieniem stałej pracy aż do 1967 roku.
Działalność na rzecz pamięci narodowej
W wolnej Polsce gen. Baszak aktywnie działał na rzecz upamiętnienia historii. Był organizatorem i wieloletnim prezesem Okręgu Tarnów Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz twórcą Izby Pamięci — Muzeum AK w Tarnowie. W 2007 roku awansowany do stopnia pułkownika, a w 2021 roku do stopnia generała brygady.
Opracowano na podstawie: przystanekhistoria.pl
